Ánh Sáng Xanh là gì? Tác hại của nó tới mắt như thế nào?

Bạn dành bao nhiêu thời gian mỗi ngày để nhìn chằm chằm vào màn hình máy tính, máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh? Bạn có biết từng đó thời gian bạn đang tiếp xúc với ánh sáng xanh? Chúng ta sử dụng kem chống nắng và đeo kính râm chống tia cực tím để bảo vệ cơ thể và mắt khỏi tia UV, nhưng chúng ta làm rất ít để bảo vệ bản thân khỏi tác hại của ánh sáng xanh mà chúng ta tiếp xúc hàng ngày.

1. Ánh sáng xanh là gì?

Ánh sáng xanh (HEV) là loại năng lượng ánh sáng có bước sóng từ 380nm – 500 nm. Ánh sáng xanh được chia thành 2 loại bao gồm: ánh sáng xanh lam (xanh ngọc) (450 – 500 nm) và ánh sáng tím (380 – 450 nm). Trong đó, ánh sáng tím mang là loại gây ảnh hưởng đến đôi mắt của con người.

Xem thêm: Tìm hiểu về tia UV và các vấn đề bảo vệ mắt khỏi tia UV

Hầu hết mọi người đều biết rằng nguồn ánh sáng xanh tự nhiên duy nhất chính là mặt trời, cơ thể con người được cấu tạo để thích nghi với ánh sáng đó. Trong ngày, ánh sáng xanh từ ánh mặt trời làm cung cấp cho cơ thể con người thêm năng lượng, hấp thụ được các chất dinh dưỡng, kích thích bộ não phát triển. Đó là tín hiệu cho bộ não của chúng ta rằng chúng ta làm việc hay nghỉ ngơi, khi không có tín hiệu ánh sáng xanh cơ thể nên được nghỉ ngơi.

Tuy nhiên trong thời kì hiện đại, chúng ta được bao quanh bởi các nguồn ánh sáng xanh nhân tạo gây nhầm lẫn các tín hiệu này, đặc biệt là đèn LED phát ra ánh sáng màu xanh lam, đèn huỳnh quang và màn hình của các thiết bị điện tử. Ánh sáng màu xanh ngăn chặn sự giải phóng melatonin trong não của chúng ta, dẫn đến chất lượng giấc ngủ thấp hơn, gây hại cho mắt và có những ảnh hưởng tiêu cực khác đối với sức khỏe.

2. Các ảnh hưởng của ánh sáng xanh có hại

Ngoài ra đối với những người mắc các tật khúc xạ, phải đeo kính hằng ngày, việc tiếp xúc các thiết bị điện tử ở cường độ cao mà không có tính năng lọc ánh sáng xanh có hại trên kính cũng là nguyên nhân khiến giảm sút sức khỏe mắt về lâu dài. Hiệp hội đo thị lực Hoa Kỳ (AOA) ước tính rằng một người trung bình dành 7 giờ mỗi ngày để nhìn vào màn hình và 50-90 % người dùng máy tính bị căng mắt kỹ thuật số. Lưu ý rằng tình hình đang trở nên tồi tệ hơn, với mỗi thế hệ sử dụng màn hình nhiều hơn thế hệ trước

Quá nhiều tiếp xúc với ánh sáng cực tím từ mặt trời làm tăng nguy cơ bệnh về mắt, bao gồm đục thủy tinh thể, tăng trưởng trên mắt và ung thư. Chúng ta biết ít hơn về ánh sáng xanh. Hội chứng thị giác màn hình(DES) được gây ra bởi một số yếu tố là kết quả của việc mọi người dành quá nhiều thời gian nhìn chằm chằm vào màn hình máy tính, máy tính xách tay, máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh.

Các triệu chứng chính của DES là: Mỏi mắt, Nhức đầu, Nhìn mờ, Khô mắt

2.1 Đục thủy tinh thể

Thủy tinh thể của con người hấp thụ ánh sáng tia cực tím trong suốt cuộc đời và từ từ vàng dần theo thời gian. Đến tuổi 20, nó đã đủ màu vàng để có thể lọc một số ánh sáng nhưng không phải tất cả ánh sáng xanh HEV. Tuy nhiên, sự hấp thụ này trong suốt cuộc đời là một yếu tố góp phần vào sự lão hóa và đục thủy tinh thể, vì thế bảo vệ đôi mắt khỏi ánh sáng xanh và tia cực tím (còn gọi là Tia UV) có thể làm chậm khởi đầu của quá trình lão hóa của cả giác mạc và võng mạc

Xem thêm: Đục thủy tinh thể là gì? Nhận biết và cách điều trị

2.2 Thoái hóa điểm vàng

Một nghiên cứu năm 2004 cho thấy ánh sáng xanh bước sóng ngắn có thể gây thoái hóa điểm vàng. Tiếp xúc quá nhiều ánh sáng xanh có thể làm hỏng các tế bào nhạy cảm với ánh sáng trong võng mạc. Điều này gây ra những thay đổi tương tự như đục thủy tinh thể, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Nếu bảo vệ được đôi mắt khỏe, sẽ duy trì được Lutein, một sắc tố ngăn chặn màu xanh, được tìm thấy trong võng mạc của con người khỏe mạnh và đã được chứng minh có thể bảo vệ mắt chống lại các thiệt hại gây ra từ ánh sáng xanh.

Các nghiên cứu sau đó đã chỉ ra rằng ánh sáng xanh có thể xuyên qua mắt trở lại võng mạc và do đó, có thể làm hỏng nó bằng cách gây ra sự phát triển của một phân tử độc hại gọi là N-retinylidene-N-retinylethanolamine (A2E) gây tổn hại cho tế bào

2.3 Mỏi mắt

Màn hình máy tính và các thiết bị kỹ thuật số khác phát ra lượng ánh sáng màu xanh đáng kể, thế nhưng mọi người lại dành rất nhiều thời gian để tiếp xúc với chúng. Sóng ánh sáng xanh năng lượng cao phân tán nhiều hơn trong mắt và không dễ dàng tập trung, sự phân tán này tạo ra “tiếng ồn trực quan” làm giảm độ tương phản và góp phần tăng thêm căng thẳng lên mắt.

Ánh sáng chói cũng là một yếu tố góp phần gây mỏi mắt. Ánh sáng chói được gây ra bởi ánh sáng phản chiếu khỏi các bề mặt sáng bóng và ánh sáng nhấp nháy hoặc nhấp nháy gây căng thẳng cho mắt chúng ta.

2.4 Mất ngủ

Một số bước sóng ánh sáng xanh có thể giúp tăng cường tâm trạng, sự tỉnh táo, trí nhớ và chức năng nhận thức. Ánh sáng xanh cũng rất quan trọng trong việc điều chỉnh nhịp sinh học, chu kỳ ngủ tự nhiên của cơ thể. Tiếp xúc đúng cách và kịp thời với ánh sáng xanh giúp cơ thể duy trì sự tỉnh táo, và khi ánh sáng xanh tự nhiên (mặt trời) chiếu vào buổi tối, chính là dấu hiệu của chu kỳ yên tĩnh bắt đầu. Do đó, việc tiếp xúc với ánh sáng xanh quá nhiều vào ban đêm qua màn hình và ánh sáng đèn trong nhà có thể dẫn đến chất lượng giấc ngủ kém, khó ngủ và mệt mỏi vào ngày hôm sau.

Một nghiên cứu gần đây đã so sánh hiệu quả của việc đọc sách in với độc giả điện tử vào ban đêm cho thấy nhóm người đọc sách điện tử khó ngủ hơn, ít thời gian hơn trong giấc ngủ REM(giấc ngủ chuyển động nhanh của mắt) và cảm thấy ít tỉnh táo hơn vào sáng hôm sau.

3. Khắc phục triệu chứng thị giác màn hình do ánh sáng xanh

Để đôi mắt của bạn nghỉ ngơi, Hiệp hội đo thị lực Hoa Kỳ khuyến nghị quy tắc 20-20-20. Cứ sau 20 phút dừng nhìn vào màn hình của bạn và thay vào đó hãy tập trung vào một vật cách xa 20 feet trong 20 giây. Điều này cho phép các cơ trong mắt bạn nghỉ ngơi, vì đó là điểm tập trung tự nhiên cho đôi mắt của bạn.

Để giảm tác động của ánh sáng xanh, các loại tròng kính chống ánh sáng xanh đã ra đời và trở nên phổ biến. Tròng kính này có một lớp hoạt chất bao phủ bề mặt có tác dụng phản lại ánh sáng xanh khiến chúng không thể tiếp xúc với mắt của bạn. Một số sản phẩm đến từ các thương hiệu đặc biệt được tích hợp công nghệ đặc biệt giúp bảo vệ tối ưu thị lực cho người tiêu dùng.

4. Không phải tất cả ánh sáng xanh đều xấu

Ánh sáng xanh nếu không được lọc đi sẽ ảnh hưởng đến nhịp sinh học của cơ thể, chu kỳ ngủ và hoạt động tự nhiên của chúng ta. Trong ngày, ánh sáng xanh đánh thức và kích thích bộ não, nhưng về đêm, quá nhiều ánh sáng xanh phát ra từ điện thoại, máy tính có thể khiến bạn khó ngủ hơn. Đó là lý do tại sao các bác sĩ khuyên bạn nên cố gắng hạn chế thời gian sử dụng màn hình trong 2-3 giờ trước khi đi ngủ.

Đáng chú ý nhất, màn hình hiển thị của máy tính, máy tính xách tay điện tử, điện thoại thông minh và các thiết bị kỹ thuật số khác nhau sẽ phát ra lượng ánh sáng xanh khác nhau. Lượng ánh sáng HEV mà các thiết bị này phát ra chỉ là một phần nhỏ so với ánh sáng từ mặt trời, nhưng lượng thời gian sử dụng và khoảng cách của các màn hình này tiếp xúc với khuôn mặt sẽ tăng sức ảnh hưởng đến sức khỏe gấp nhiều lần, đặc biệt là đôi mắt

Xem thêm: Biện pháp bảo vệ mắt khỏi tia Ánh Sáng Xanh nào tốt?

Một số thông tin thường đề nghị sử dụng các loại tròng kính có lớp phủ ngăn hoặc hấp thụ tia sáng xanh có hại để bảo vệ đôi mắt của bạn. Đây là một lời khuyên khá tốt, nhưng không hẳn là chính xác tuyệt đối.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ánh sáng nhìn thấy năng lượng cao làm tăng sự tỉnh táo, giúp tăng trí, chức năng nhận thức và nâng cao tâm trạng. Trong thực tế, liệu pháp ánh sáng còn được sử dụng để điều trị rối loạn tình cảm theo mùa – một loại trầm cảm liên quan đến những thay đổi trong mùa, với các triệu chứng thường bắt đầu vào mùa thu và tiếp tục trong mùa đông. Các nguồn ánh sáng cho liệu pháp này phát ra ánh sáng trắng sáng có chứa một lượng lớn các tia sáng màu xanh.

Ngoài ra, ánh sáng màu xanh là rất quan trọng trong việc điều chỉnh nhịp sinh học – sự tỉnh táo tự nhiên của cơ thể và chu kỳ giấc ngủ. Tiếp xúc với ánh sáng xanh vào ban ngày giúp duy trì nhịp sinh học lành mạnh. Nhưng quá nhiều ánh sáng màu xanh vào ban đêm (đọc một cuốn tiểu thuyết trên máy tính bảng hoặc e-reader trước khi đi ngủ chẳng hạn) có thể phá vỡ chu kỳ này, có khả năng gây ra những đêm không ngủ và mệt mỏi ban ngày.