Nhược thị là bệnh gì? Nhược thị, hay còn gọi là “mắt lười”, là một tình trạng suy giảm thị lực thường gặp ở trẻ em. Bệnh này xảy ra khi một mắt không phát triển thị lực bình thường dù không có tổn thương cấu trúc nào ở mắt. Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về nhược thị, các nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh hiệu quả nhé.
Bệnh nhược thị là gì?
Nhược thị là tình trạng suy giảm thị lực ở một hoặc hai mắt do sự phát triển thị giác không hoàn thiện. Ở giai đoạn phát triển, nếu một mắt không nhận được kích thích thị giác đầy đủ, não bộ sẽ ưu tiên dùng mắt còn lại, dẫn đến mắt bị ảnh hưởng không phát triển thị lực bình thường. Bệnh nhược thị nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể gây suy giảm thị lực vĩnh viễn.
Nhược thị được chia thành 2 dạng chính đó là:
- Nhược thị chức năng (cơ năng): Đây là tình trạng thị lực giảm nhưng vẫn có thể cải thiện qua quá trình điều trị và phục hồi chức năng. Nguyên nhân dẫn đến nhược thị chức năng là do lác mắt hay các tật khúc xạ.
- Nhược thị thực thể: Đây là tình trạng mắt không có khả năng phục hồi thị lực hoàn toàn, thường do những tổn thương như đục thủy tinh thể bẩm sinh, sụp mí bẩm sinh hay những các bệnh lý gây cản trở đường truyền ánh sáng vào mắt.
>>> Xem thêm: Những bệnh về mắt gây nên tính trạng suy giảm thị lực một bên mắt
Nguyên nhân gây nên nhược thị
Nhược thị có thể phát triển từ những vấn đề liên quan đến tật khúc xạ hay các vấn đề về mắt khác nhau. Dưới đây là 3 lý do gây nên nhược thị đó là:
- Lác mắt: Lác mắt là tình trạng một mắt tập trung nhìn thẳng nhưng mắt còn lại có xu hướng di chuyển lệch hướng (vào trong, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới). Khi đó, não bộ của trẻ bỏ qua hình ảnh từ mắt không tập trung để tránh hiện tượng song thị.
- Tật khúc xạ: Khi trẻ có tật khúc xạ không đồng đều giữa 2 mắt, mắt bị tật khúc xạ nặng hơn sẽ nhìn mờ hơn. Điều này dẫn đến việc mắt yếu hơn không được kích thích phát triển thị giác đúng cách, gây ra nhược thị. Các tật khúc xạ thường gặp bao gồm cận thị, viễn thị hay loạn thị.
- Tác nhân mắt nhìn: Một số người còn mắc các bệnh lý như đục giác mạc, đục thủy tinh thể, đục dịch kính hoặc tình trạng sụp mí mắt. Khi mắc các vấn đề này thì khả năng tiếp nhận ánh sáng và hình ảnh của mắt, cản trở sự phát triển của thị giác.
>>> Xem thêm: Mí mắt bị sưng có phải là hiện tượng nguy hiểm?
Triệu chứng của nhược thị
Nhược thị thường khó phát hiện, đặc biệt là những trẻ nhỏ chưa có khả năng diễn đạt rõ ràng về các vấn đề thị giác của bản thân. Tuy nhiên, phụ huynh có thể nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh nhược thị như sau:
- Mờ mắt: Một bên mắt có thể bị mờ hơn so với bên còn lại, thường xuất hiện tình trạng nhức đầu, khó chụp hay ném đồ vật. Triệu chứng này gây cản trở quá trình sinh hoạt trong cuộc sống, lâu dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực.
- Mỏi mắt: Khi mắt hoạt với cường độ cao mà không được nghỉ ngơi hợp lý thì mắt dễ bị mỏi, chớp mắt hay dụi mắt liên tục. Nếu không được điều trị sớm sẽ gây ra biến chứng cho mắt.
- Lác mắt: Tình trạng này có thể hiểu là 2 mắt không nằm thẳng hàng hoặc nhìn theo nhiều hướng khác nhau, gây khó khăn trong quá trình nhìn mọi vật xung quanh. Lúc này, một bên mắt sẽ phải hoạt động nhiều hơn so với bên còn lại. Khi đó, não bộ cần bỏ qua hình ảnh thu nhận được từ mắt bị lác, lâu dần làm mắt bị nhược thị.
- Sụp mí: Một bên mí hay cả 2 mí có thể bị sụp xuống gây ảnh hưởng đến tầm nhìn. Sụp mí không gây nên tình trạng mù lòa nhưng sẽ là nguyên nhân làm giảm thị lực, gây nhược thị.
- Nheo mắt: biểu hiện nhắm một bên mắt hoặc nheo mắt khi nhìn. Triệu chứng này chứng tỏ mắt gặp vấn đề và đang cố gắng điều tiết để nhìn rõ vật.
- Nghiêng đầu, cổ khi nhìn: biểu hiện nghiêng đầu hay cổ khi nhìn theo vật, thường là bên có thị lực tốt hơn. Kết quả là làm tăng cường độ hoạt động của 1 mắt và dẫn đến bệnh nhược thị.
Nhược thị có nguy hiểm không? (Những ảnh hưởng của nhược thị nếu không điều trị)
Khi một mắt bị nhược thị mà không được điều trị kịp thời và đúng cách thì não bộ sẽ bỏ qua hình ảnh từ mắt yếu hơn, gây suy giảm thị lực không thể phục hồi. Đối với những trẻ sau độ tuổi 12 thì khả năng điều trị sẽ giảm đi đáng kể và nguy cơ mù lòa có thể lên tới 3,3%.
Không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà nhược thị còn cản trở công việc, sinh hoạt và để lại những hậu quả nghiêm trọng. Khi một trong 2 mắt không hoạt động gây suy giảm, mất chức năng thị giác 2 mắt. Một mắt bị nhược thị sẽ khiến mắt còn lại độc nhất, làm mất đi mắt dự trữ nếu gặp bệnh lý, chấn thương.
Hơn nữa, khi nhìn bằng 2 mắt, thị lực, thị lực tương phản, khả năng cảm nhận chiều sâu sẽ tốt hơn khi nhìn bằng một mắt. Nhược thị phát hiện quá trễ sẽ không có khả năng chữa khỏi, thậm chí hỏng mắt, gây mù lòa.
Cách phòng ngừa nhược thị
Để phòng ngừa nhược thị, phụ huynh cần lưu ý thực hiện một số cách phòng ngừa như sau:
- Kiểm tra thị lực định kỳ: Kiểm tra thị lực thường xuyên được xem là cách phòng ngừa các vấn đề mắt, đặc biệt là nhược thị. Theo khuyến cáo, trẻ em nên kiểm tra mắt định kỳ, bắt đầu sau khi sinh và tiếp tục mỗi năm. Khi đó, nếu con có bất kỳ dấu hiệu nào thì bác sĩ sẽ nhanh chóng can thiệp và điều trị.
- Bổ sung các thực phẩm tốt cho mắt: Chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng đến sức khỏe đôi mắt. Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A (cà rốt, rau xanh lá đậm…), vitamin C (cam, chanh…), vitamin E (hạnh nhân, dầu thực vật…), kẽm (thịt bò, hải sản…), omega-3 (cá hồi, cá thu…) để giúp mắt khỏe mạnh
- Bảo vệ mắt đúng cách: Để bảo vệ đôi mắt và hạn chế nguy cơ nhược thị, việc chăm sóc mắt đúng cách là vô cùng quan trọng, đặc biệt là khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử. Kính râm và kính chống ánh sáng xanh đóng vai trò như những “vệ sĩ” đắc lực, giúp đôi mắt luôn khỏe mạnh và tinh anh. Ánh nắng mặt trời chứa đựng tia cực tím (UV) độc hại
Như vậy, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về nhược thị là bệnh gì, dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng ngừa. Nhược thị có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc kiểm tra thị lực định kỳ và chăm sóc mắt từ nhỏ là những biện pháp thiết yếu giúp phòng ngừa nhược thị.
